Onderzoeker: Nederlands levenslied zorgt voor unieke connectie
De unieke collectieve ervaring die wordt opgewekt door een liveconcert, is bij geen enkel genre zo sterk als bij het Nederlandse levenslied. Dat constateert cultuursocioloog Femke Vandenberg van de Erasmus Universiteit in een proefschrift waar zij vijf jaar aan werkte. Vandenberg vertelde over haar bevindingen in het NPO-radioprogramma Met Het Oog Op Morgen.
De wetenschapper groeide op in Ierland en raakte nadat zij in Nederland ging wonen gefascineerd door volkse Nederlandse muziek zoals de Snollebollekes of André Hazes. “Volksmuziek in Ierland heeft vaak geen zanger, en als er wel gezongen wordt, dan is het doorgaans een ballad waar je naar luistert”, aldus Vandenberg. “Nederlandse levensliederen leiden tot een ander soort collectiviteit. Bij elk concert is het bijzonder dat de focus van honderden mensen wordt gesynchroniseerd. Maar het meezingen en meeklappen bij bepaalde vormen van muziek leidt tot een collectieve emotionele verbindende ervaring.”
Die ervaring is bij Nederlandse volkszangers opvallend intens. “De rol van een artiest is van cruciaal belang”, legt de cultuursocioloog uit. “Het is bijzonder om ervoor te zorgen dat een enorme zaal collectief mee zingt en van links naar rechts gaat springen.”
Collectief stil zijn
Bij klassieke muziek wordt ook een collectieve ervaring bewerkstelligd, maar op een heel andere manier, aldus Vandenberg: “Bij een klassiek concert kan het collectief stil zijn wel heel indrukwekkend zijn. Het gebeurt zelden dat duizend mensen samen stil zijn en je een pin kan horen vallen. Maar bij klassieke concerten zit de emotie niet in de collectiviteit. Uiteindelijk ervaar je de emotie door de muziek vooral in jezelf.”
De wetenschapper onderzocht de afgelopen twee jaar ook het verschil in muziek ervaren tijdens een concert waar bezoekers live bij kunnen zijn of het ervaren van muziek via een streaming, zoals tijdens corona wel werd gedaan. Dit werkte echter veel minder, omdat de meeste mensen tijdens het kijken naar de stream ook andere activiteiten deden, zoals schoonmaken of studeren. “De digitale wereld wordt steeds belangrijker”, stelt de socioloog. “Maar voor het ervaren van muziek zullen we elkaar altijd blijven opzoeken.”
BuzzE
