Voormalig VVD-leider Frits Bolkestein overleden

,,Wat een verdriet”, reageert VVD-leider Dilan Yesilgöz. ,,Een groot staatsman die niet alleen in ons land, maar ook ver daarbuiten voorop liep met zijn vooruitziende blik. Een inspiratie en mentor voor velen. Ik maak een laatste, diepe buiging voor ons erelid. Hij zal zeer gemist worden.” PvdA/GL-voorman Frans Timmermans zegt dat Bolkestein ’grote invloed gehad op de politiek van ons land’. „Was het vaak met hem oneens, maar vond onze gesprekken altijd boeiend. Rust zacht, Frits.”

VVD

Bolkestein was van 1990 tot 1998 partijlijder en fractieleider van de VVD in de Tweede Kamer. Hij stond vooral bekend om zijn rol in het eerste paarse kabinet: Kok I. Hij was scherp op het kabinet en voer een rechtse koers. Zijn kritische opstelling tegen het paarse kabinet (van PvdA, VVD en D66) leverde de VVD bovendien verkiezingswinst op. Overigens speelde Bolkestein ook een belangrijke rol bij de moeizame totstandkoming van dat historische kabinet, zonder de christendemocraten.

Pionier

Bolkestein bezigde voor zijn tijd relatief conservatieve standpunten. Hij werd ook als pionier gezien: begin jaren negentig kaartte hij problemen met integratie van minderheden aan, en startte daarmee het debat over dit onderwerp. Hij vond ook dat de islam moeilijk te verenigen is met westers liberalisme. Later verzette hij zich tegen de groeiende invloed van de Europese Unie.

Bolkestein had verder een opmerkelijke werkwijze: ook in zijn tijd als politicus schreef hij veel opiniestukken die de politieke agenda voor een deel bepaalden. Hoewel hij zichzelf niet graag zag als intellectueel, werd hij door anderen wel zo genoemd.

Nacht van Bolkestein

De nacht van 4 op 5 mei 1997 werd de ‘Nacht van Bolkestein’ genoemd. Als coalitiefractie verzette de VVD zich tegen uitbreiding van de NAVO in Midden- en Oost-Europa. De liberalen vonden dat er niet aan genoeg voorwaarden was voldaan. Via een motie stelde Bolkestein voor dat de NAVO alleen mag uitbreiden onder strenge voorwaarden. Daarmee deelde de liberaal een tik uit aan het paarse kabinet, inclusief partijgenoot Voorhoeve, destijds minister van Defensie. De motie haalde geen meerderheid.

ANP