Rijksmuseum doet omstreden term bersiap toch niet in de ban

Het Rijksmuseum in Amsterdam doet de term bersiap niet in de ban, zegt directeur Taco Dibbits in Het Parool. Eerder deze week ontstond grote commotie doordat het museum dat juist wel zou doen. Een van de samenstellers had in een opiniestuk in de NRC gezegd dat de term werd gemeden. Donderdagmiddag deed de Federatie Indische Nederlanders (FIN) volgens eigen zeggen op een Haags politiebureau zelfs aangifte tegen de samensteller wegens groepsbelediging.

De term wordt in ons land gebruikt voor de gewelddadige periode tijdens de strijd om de onafhankelijkheid van de toenmalige kolonie Nederlands-Indië, direct na de Tweede Wereldoorlog. De benaming is in de ogen van samensteller Bonnie Triyana min of meer racistisch “omdat bij het begrip ‘bersiap’ altijd primitieve, ongeciviliseerde Indonesiërs als daders van de gewelddadigheden worden opgevoerd, wat niet geheel vrij is van rassenhaat”. De term betekent eigenlijk “sta paraat” of “wees waakzaam”. Hij werd uitgeroepen door jonge strijders voor de onafhankelijkheid. Ze vielen in hun strijd Indische Nederlanders en andere niet-Indonesiërs aan, die het zwaar te verduren kregen.

“Er is voor gekozen in de tentoonstelling geen specifieke term te gebruiken voor het aangedane leed in deze periode”, verklaarde het Rijks dinsdag nog na het ontstaan van de onrust onder Indische Nederlanders, die zich diep gegriefd voelden door de “ontkenning” van hun leed.

Historische context

Het Rijks gebruikt de term echter toch wel, vertelt Dibbits nu aan Het Parool: “Wij leggen de term bersiap uit en voorzien hem van historische context. In de zaal die gewijd is aan verschillende vormen van geweld in de periode 1945-1946, wordt de term uitgelegd. Dit gebeurt eveneens in het boek. Ook in een uitgebreid programma rond de tentoonstelling komt aandacht voor de term bersiap, zodat hierover gesprek gevoerd kan worden.”

De FIN is blij met wat Dibbits zegt, maar laat de aangifte tegen de samensteller staan. De organisatie heeft ook aangifte gedaan wegens bedreiging in haar richting, gedaan op een van de sociale media. Die luidde dat volgens de afzender “de Indonesiërs zijn vergeten een paar Indische Nederlanders af te maken”.

BuzzE